Thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản gần đây phát ra một tín hiệu không mấy tích cực—lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm đã vượt mốc 1,03%, đạt mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Con số này ẩn chứa điều gì? Thị trường đang thể hiện quan điểm một cách trực tiếp nhất: đối với gói kích thích tài khóa trị giá 21,3 nghìn tỷ yên (khoảng 135,4 tỷ USD) của chính phủ Nhật, các nhà đầu tư không hề tin tưởng. Trái phiếu bị bán tháo, lợi suất tăng vọt, nói thẳng ra là niềm tin đang bị xói mòn.

Hai vấn đề chí mạng đang được đặt lên bàn:

Thứ nhất, tài khóa đã căng đến giới hạn. Quy mô nợ của Nhật Bản chiếm tới 250% GDP, chỉ riêng chi phí trả lãi đã gần ngốn hết một phần tư thu ngân sách cả năm. Trong tình cảnh như vậy mà còn tiếp tục chi tiêu mạnh tay? Phản ứng của thị trường rất rõ ràng—chạy trước cho chắc.

Thứ hai, chính sách tiền tệ sắp chuyển hướng. Các tín hiệu tăng lãi suất từ Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản ngày càng rõ rệt, thị trường dự báo xác suất tăng lãi suất vào tháng 12 đã vọt lên 80%. Kỷ nguyên lãi suất âm sắp kết thúc, chiếc "vòi tiền" yên giá rẻ chuẩn bị bị khóa lại.

Đáng lo ngại hơn là hiệu ứng lan tỏa toàn cầu. Nhật Bản là một trong những quốc gia chủ nợ lớn nhất thế giới, một khi dòng tiền bắt đầu chảy mạnh về nước để tự cứu, những "ao tài sản" được nuôi dưỡng nhờ giao dịch chênh lệch lãi suất yên—cổ phiếu Mỹ, trái phiếu Mỹ, thậm chí cả thị trường tiền mã hóa—đều có thể đối mặt với áp lực thắt chặt thanh khoản.

Sấm sét ở nơi xa, có thể giáng xuống danh mục của bạn bất cứ lúc nào. Khi một quốc gia còn không bán nổi trái phiếu của mình, mọi biên an toàn của tài sản trên giấy đều cần được cân nhắc lại.