Quy mô trái phiếu chính phủ Mỹ đã lần đầu tiên vượt ngưỡng 30 nghìn tỷ USD—con số này có ý nghĩa gì? Năm 2018, nó thậm chí chưa bằng một nửa so với hiện tại, chỉ trong bảy năm đã tăng hơn gấp đôi. Di chứng của việc in tiền và vay nợ điên cuồng trong thời kỳ đại dịch giờ đang dần dần lộ rõ.

Dữ liệu mới công bố của tháng 11 cho thấy tổng giá trị tín phiếu, hối phiếu và trái phiếu kho bạc của Mỹ đã đạt 30,2 nghìn tỷ USD, tăng 0,7% chỉ trong một tháng. Đằng sau con số này ẩn chứa hai vấn đề nan giải: Thứ nhất là khoản vay khổng lồ năm 2020 để đối phó với đại dịch, thứ hai là lãi suất tăng vọt những năm gần đây khiến việc trả lãi thôi cũng gần như đè bẹp ngân sách.

Trưởng bộ phận chiến lược lãi suất Mỹ của một ngân hàng lớn châu Âu nói thẳng: "Thâm hụt thu chi của chính phủ luôn tồn tại, trong hai mươi năm qua nợ cứ như quả cầu tuyết lăn càng ngày càng lớn. Hậu đại dịch còn rắc rối hơn vì số nợ đó đều vay với lãi suất cao, giờ chỉ riêng chi phí lãi vay đã trở thành lỗ hổng lớn cho ngân sách."

Chỉ cần xem lại sổ sách là thấy mức độ nghiêm trọng—năm 2020, Mỹ phát hành trái phiếu vay tới 4,3 nghìn tỷ USD, thâm hụt ngân sách vượt 3 nghìn tỷ USD. Dù hai năm qua thâm hụt có thu hẹp lại chút (một phần nhờ tăng thuế quan), năm tài khóa 2025 xuống còn 1,78 nghìn tỷ USD, nhưng bạn thử đoán chi phí trả lãi là bao nhiêu? 1,2 nghìn tỷ USD!

Một chiến lược gia lãi suất của một ngân hàng đầu tư còn phân tích rõ hơn: "Vấn đề lớn thực sự là chi phí lãi vay. Cho dù thuế quan có thể mang lại ba, bốn trăm tỷ đô, vẫn không đủ để trả lãi cho khoản nợ hiện tại. Giống như rơi vào bãi cát lún, thuế quan chỉ làm chúng ta chìm chậm hơn chút, nhưng cuối cùng vẫn là chìm."

Hai năm qua quy mô đấu giá trái phiếu quốc gia vẫn giữ ổn định, dự đoán vài quý tới cũng sẽ vậy. Tuy nhiên, tháng trước một quan chức Bộ Tài chính đã hé lộ—họ "bắt đầu cân nhắc" việc có nên tăng quy mô phát hành trái phiếu trong tương lai hay không. Câu nói nghe có vẻ nhẹ nhàng, nhưng ý bạn hiểu mà.

Bổ sung thêm một số liệu: Trái phiếu chính phủ chỉ là một phần trong tổng nợ quốc gia. Tháng 11, tổng nợ đã đạt 38,4 nghìn tỷ USD (bao gồm cả nợ đối với quỹ an sinh xã hội, người nắm giữ trái phiếu tiết kiệm), giới hạn nợ hợp pháp là 41,1 nghìn tỷ USD. Vẫn còn khoảng cách với trần nợ, nhưng tốc độ này... bạn tự cảm nhận nhé.