Gần đây mình thấy một hiện tượng khá thú vị – Na Uy mấy năm nay âm thầm phát tài lớn. Tình hình Nga-Ukraine căng thẳng, thị trường năng lượng châu Âu thì điên đảo, xuất khẩu khí đốt của Na Uy thu về bộn tiền, mấy năm qua đã kiếm được gần 200 tỷ USD. Bạn nghĩ mà xem, châu Âu vốn có thể mua khí đốt rẻ của Nga, giờ nhất quyết phải cấm vận, phải tách rời, cuối cùng lại chấp nhận mua giá đắt của Na Uy cũng không kêu ca.

Có học giả châu Âu từng tính toán: cả châu Âu có 500 triệu dân, Mỹ chỉ có 340 triệu; GDP còn cao hơn cả Trung Quốc; nền tảng công nghiệp cực kỳ vững chắc – hàng không vũ trụ, đóng tàu, dược phẩm, máy công cụ, ô tô, vũ khí, thứ gì mà không đứng đầu thế giới? Lẽ ra, với điều kiện “phần cứng” như vậy thì đủ để chống lưng cho một cường quốc quân sự.

Nhưng vấn đề nằm ở chuyện “chia nhà”. Châu Âu mấy chục quốc gia, phía Bắc có tiền nhưng không muốn chi, Trung Âu sản xuất giỏi nhưng ai lo việc nấy, phía Nam và Đông dân số đông nhưng kinh tế yếu kém. Nước nào mua sắm quốc phòng cũng bảo vệ doanh nghiệp nhà mình, cuối cùng thành ra mỗi nơi một kiểu – không ai lớn mạnh, không ai đủ mạnh.

Thế là có người nghĩ kế: hay để Na Uy bỏ tiền? Dù sao họ cũng đã tranh thủ cuộc khủng hoảng năng lượng này mà kiếm đầy túi, quỹ đầu tư quốc gia quy mô trên 1.000 tỷ USD, hơn 5 triệu dân chia nhau số tiền này, thực sự không thiếu tiền. Về logic mà nói, người châu Âu vì “an ninh” mà từ bỏ năng lượng Nga, Na Uy là bên hưởng lợi lớn nhất, bảo họ đóng góp lại cho quốc phòng cũng hợp lý đấy chứ?

Nhưng chuyện này có thành không? Châu Âu tịch thu 300 tỷ USD tài sản của Nga để viện trợ cho Ukraine còn cãi nhau mãi, chỉ một nước Bỉ cũng đủ gây khó dễ. Mấy chục nước ngồi lại bàn xem đối phó với “hàng xóm không đáng tin” và “đồng minh lưỡng lự” thì mức độ phối hợp khó tưởng tượng nổi. Na Uy liệu có ngoan ngoãn bỏ tiền ra? Đoán là bàn đến Tết Công Gô cũng chưa xong.