Hai năm gần đây, L2 có quá nhiều câu chuyện, bàn luận xoay quanh TPS hoặc hệ sinh thái, nhưng cốt lõi chỉ có một điều:

Chuỗi này có ai sử dụng hàng ngày hay không.
Celo, một chuỗi OG, lại đi ngược dòng, tập trung vào chuyển tiền bằng stablecoin, kiều hối xuyên biên giới và thanh toán di động—những nhu cầu cứng.
Ngoài ra, Celo rất có khả năng trở thành cơ hội tiếp theo như ZCash, không phải vì nó sẽ làm coin ẩn danh, mà là nó cũng đang đặt cược vào:
Nhu cầu lâu dài cho giao dịch chi phí thấp và tăng cường quyền riêng tư.
//
Celo @Celo thực sự đang làm gì?
Hãy hiểu Celo như một đường ray thanh toán toàn cầu trên Ethereum:
▰ Phí giao dịch dưới một cent, gần 1 giây để hoàn tất
▰ Gas có thể thanh toán trực tiếp bằng USDT/USDC (không cần mua token gốc trước)
▰ DAU hơn 700.000, chủ yếu đến từ kiều hối, thanh toán vi mô—những nhu cầu thực tế
//
Tại sao nói Celo có thể trở thành cơ hội kiểu Zcash tiếp theo?
ZCash hưởng lợi từ:
Nhu cầu giao dịch chi phí thấp + tăng cường quyền riêng tư.
Còn logic của Celo là:
1. Cũng nhấn mạnh giao dịch chi phí thấp và quyền riêng tư cho người dùng hàng ngày;
2. Celo sử dụng Fee Abstraction và stablecoin làm chủ đạo, tạo ra moat về tính ứng dụng mạnh mẽ hơn, hơi giống shielded adoption của ZCash nhưng ứng dụng rộng hơn.
Sự sôi động của Celo không chỉ dựa vào DeFi, mà ở các thị trường mới nổi như châu Phi, nó thiên về chuyển khoản P2P, thanh toán hóa đơn, tiết kiệm—những ngữ cảnh đời sống hàng ngày.
Điều quan trọng hơn là về nguồn thu: 2024–2025 doanh thu chuỗi tăng trưởng theo cấp số nhân, kể từ tháng 1/2024 doanh thu hàng tháng đã gấp hơn 10 lần.
Khối lượng chuyển stablecoin cũng đạt cột mốc: Tháng 10, giao dịch stablecoin gần đạt 3 tỷ USD, và còn có thể tiếp tục tăng.
//
Vấn đề của nhiều chain không phải là công nghệ, mà là không ai dùng.
Điểm đặc biệt nhất của Celo là:
Nó tích hợp ví trực tiếp vào trình duyệt Opera Mini và các app độc lập, tạo thành một phễu phân phối cực kỳ mạnh.
Các số liệu chính gần như đạt “cấp Web2”, bao gồm:
▰ Hơn 11 triệu ví đã kích hoạt
▰ Xử lý tổng cộng hơn 300 triệu giao dịch on-chain
▰ Phủ sóng hơn 60 quốc gia/vùng lãnh thổ
▰ Tăng trưởng ví đạt 175% YoY, mở rộng mạnh tại Nam Phi/Ghana/Kenya/Mỹ
//
Celo còn một hướng dễ bị bỏ qua:
Nó không chỉ tập trung vào thanh toán cho người dùng, mà còn bổ sung “lớp riêng tư” cho thanh toán doanh nghiệp/B2B.
Trên Celo đã triển khai EY Nightfall dưới dạng Layer3, tập trung cung cấp quyền riêng tư zero-knowledge cho doanh nghiệp, phù hợp với B2B/giá trị thanh toán lớn.
Ý nghĩa của bước này theo tôi là:
Khi một chain hướng đến mục tiêu trở thành “đường ray thanh toán toàn cầu”, thì năng lực thanh toán vừa bảo mật vừa thân thiện với tuân thủ là điều sớm muộn phải có, Nightfall giống như bước đẩy Celo từ tính ứng dụng sang tính thương mại.
//
Xét ở hiện tại, lợi thế của Celo không nằm ở câu chuyện, mà là ở việc chọn đúng hướng đi:
Celo đặt chiến trường vào stablecoin, kiều hối xuyên biên giới, tài chính di động—những nhu cầu thực tế hơn, và dùng kênh phân phối thực như MiniPay để thu hút thêm người dùng mới.
Tất nhiên, rủi ro cũng rất rõ ràng:
Cuộc đua thanh toán cuối cùng sẽ so kè về tuân thủ, kênh phân phối và trải nghiệm sản phẩm; tăng trưởng có bền vững không, mô hình phí có vận hành lâu dài không, tất cả cần thời gian để kiểm chứng.