9 dự án DeFi trên Bitcoin nổi bật cần theo dõi

Thị trường tiền mã hóa ngày càng mở rộng, và vai trò của Bitcoin trong tài chính phi tập trung (DeFi) đã trở nên nổi bật hơn bao giờ hết. Cộng đồng hiện đang tập trung vào cách Bitcoin hòa nhập với hệ sinh thái DeFi cũng như nhận diện các dự án DeFi dẫn đầu quá trình chuyển đổi này. Bài viết phân tích điểm giao thoa giữa Bitcoin và DeFi, đồng thời đánh giá các dự án chủ lực, thách thức và đổi mới đang định hình lĩnh vực này.

Bitcoin DeFi là gì?

Bitcoin DeFi là quá trình tích hợp Bitcoin vào các ứng dụng và dịch vụ tài chính phi tập trung. Bitcoin vốn được biết đến như kho lưu trữ giá trị số an toàn, nhưng năng lực này đã được mở rộng mạnh mẽ từ khi nâng cấp Taproot được áp dụng vào tháng 11 năm 2021. Taproot đánh dấu bước ngoặt, cho phép Bitcoin hỗ trợ trực tiếp các ứng dụng DeFi ngay trong hệ sinh thái của mình.

Trước Taproot, sự tham gia của Bitcoin vào DeFi chủ yếu dựa trên wrapped Bitcoin (wBTC) vận hành ở các blockchain bên ngoài. Giải pháp này giúp chủ sở hữu Bitcoin dễ dàng tiếp cận hệ sinh thái DeFi lớn hơn mà vẫn duy trì giá trị gốc của Bitcoin. Taproot mở ra hướng đi mới bằng cách tăng cường năng lực hợp đồng thông minh, cho phép xây dựng các ứng dụng tài chính phức tạp trực tiếp trên blockchain Bitcoin.

So với các nền tảng khác, hệ sinh thái DeFi của Bitcoin có nhiều điểm khác biệt. Một số blockchain đã trở thành nền tảng cốt lõi cho DeFi, hỗ trợ hợp đồng thông minh phức tạp và đa dạng hóa ứng dụng phi tập trung trong cho vay, vay và giao dịch. Bitcoin lại lựa chọn các giải pháp lớp thứ hai như Lightning Network và Liquid Network để mở rộng chức năng DeFi. Các công nghệ này vừa giải quyết hạn chế về quy mô, vừa bảo toàn các đặc tính bảo mật vốn là giá trị cốt lõi của Bitcoin. Dù hệ sinh thái DeFi trên Bitcoin còn non trẻ, các giải pháp lớp hai đang mở rộng cơ hội cho ứng dụng tài chính dựa trên Bitcoin.

Những dự án DeFi nổi bật nhất trên Bitcoin gồm những cái tên nào?

Hệ sinh thái Bitcoin DeFi ghi nhận nhiều dự án đột phá, thúc đẩy giới hạn công nghệ trên mạng Bitcoin. Taproot Assets, ra đời năm 2019, tập trung nâng cao năng lực hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung cho Bitcoin. Sau khi mainnet ra mắt năm 2023, nền tảng này hỗ trợ phát hành tài sản trên blockchain Bitcoin và kết nối Lightning Network để giao dịch nhanh. Taproot Assets còn có khả năng xử lý tài sản thực như vàng và stablecoin, mở rộng phạm vi ứng dụng của Bitcoin vượt xa chức năng chuyển giá trị.

Stacks cũng là một bước tiến quan trọng, thành lập năm 2019 với mục tiêu phát triển hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung dựa trên Bitcoin. Nâng cấp lên Stacks 2.0 năm 2021 mang đến token quản trị STX, ngôn ngữ hợp đồng thông minh Clarity và cơ chế đồng thuận proof-of-transfer độc đáo. Cơ chế này vừa tận dụng bảo mật của Bitcoin, vừa cho phép người dùng nhận thưởng bằng Bitcoin, tạo sự gắn kết hai mạng lưới.

BitVM ra mắt năm 2023 với mục tiêu đưa hợp đồng thông minh tiên tiến lên Bitcoin mà không cần chỉnh sửa mã lõi. Nền tảng này triển khai hợp đồng Turing-complete thông qua tính toán ngoài chuỗi và xác minh trên chuỗi, tương tự optimistic rollup. Phương pháp này giúp xây dựng sidechain phi tín nhiệm trên mạng Bitcoin mà vẫn bảo toàn các đặc tính vốn có.

Các tiêu chuẩn token SRC-20 và BRC-20 mở ra tiềm năng mới cho token hóa trên Bitcoin. SRC-20 kết hợp nhiều yếu tố từ các tiêu chuẩn token khác nhau, cho phép token hóa và tạo NFT trên blockchain Bitcoin. Token này có tính bất biến sau khi phát hành và cho phép nhúng dữ liệu trực tiếp vào giao dịch. BRC-20, ra mắt năm 2023, hỗ trợ tạo token có thể thay thế trên Bitcoin bằng ordinal inscription và JSON, mở rộng phạm vi DeFi trên Bitcoin.

Ordinals, do Casey Rodarmor phát triển năm 2023, đã thay đổi cách tích hợp nội dung số trên Bitcoin bằng việc ghi dữ liệu duy nhất lên từng satoshi. Khác với NFT truyền thống, Ordinals lưu trữ dữ liệu trực tiếp trên blockchain mà không cần hợp đồng thông minh ngoài hệ thống, tận dụng các nâng cấp SegWit và Taproot để mở rộng khả năng của Bitcoin.

Badger DAO tập trung chuyên biệt vào kết nối Bitcoin với các blockchain khác. Nền tảng này vận hành theo hướng phát triển cộng đồng Badger Builders, token quản trị BADGER phục vụ quyết định phi tập trung, SETT vault tối ưu hóa tài sản Bitcoin và DIGG—đồng tiền số cung cấp co giãn, neo giá vào Bitcoin. Định hướng tập trung vào DeFi liên quan đến Bitcoin giúp Badger DAO trở nên nổi bật.

Lightning Network giải quyết bài toán quy mô của Bitcoin bằng cách cho phép giao dịch nhanh và tiết kiệm chi phí qua kênh thanh toán ngoài chuỗi. Giao dịch diễn ra ngoài blockchain chính và chỉ chốt khi đóng kênh, giúp giảm thời gian và phí giao dịch đáng kể. Lightning Network giúp Bitcoin phù hợp hơn cho giao dịch thường ngày và thanh toán vi mô, trở thành hạ tầng trọng yếu cho các dự án DeFi trên Bitcoin.

Cuối cùng, Liquid Network của Blockstream mang lại giao dịch Bitcoin nhanh và bảo mật cho các trader cùng nền tảng đa dạng. Nền tảng này cung cấp Liquid Bitcoin (L-BTC) neo giá vào Bitcoin, Confidential Transactions tăng quyền riêng tư và hỗ trợ phát hành tài sản số, bao gồm Liquid Securities để quản lý tài sản token hóa. Những đặc điểm này tạo nền móng vững chắc cho các hoạt động tài chính và dự án DeFi trên Bitcoin.

Thách thức của Bitcoin DeFi

Bất chấp những đổi mới, Bitcoin DeFi và các dự án liên quan vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn. Khả năng mở rộng vẫn là vấn đề cấp bách, khi mạng Bitcoin ghi nhận sự biến động phí giao dịch tùy từng thời điểm. Năng lực xử lý giao dịch của Bitcoin so với các blockchain khác có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.

Rào cản pháp lý là thử thách không nhỏ. Các quy định về tiền mã hóa và DeFi liên tục thay đổi, ảnh hưởng đến quá trình phát triển dự án DeFi, đồng thời yêu cầu tuân thủ tại từng khu vực quyết định khả năng mở rộng toàn cầu của Bitcoin DeFi. Môi trường pháp lý phức tạp đòi hỏi các dự án phải vừa đổi mới vừa đảm bảo tuân thủ.

Những thách thức riêng của Bitcoin xuất phát từ thiết kế ban đầu không chú trọng hợp đồng thông minh phức tạp, buộc phải có giải pháp sáng tạo để tích hợp tính năng DeFi hiện đại. Quá trình nâng cấp mạng lưới luôn cần sự đồng thuận rộng rãi, khiến các cải tiến như Taproot trở thành nỗ lực hợp tác lâu dài.

Dù vậy, triển vọng của Bitcoin DeFi vẫn rất tích cực. Lightning Network đã chứng minh hiệu quả trong giải quyết vấn đề mở rộng, còn các công nghệ mới hứa hẹn đưa các chức năng DeFi phức tạp lên Bitcoin. Các quy định pháp lý ngày một rõ ràng hơn và sáng kiến cộng đồng sẽ tạo môi trường thuận lợi cho các dự án Bitcoin DeFi phát triển. Những thách thức vẫn tồn tại, nhưng tiềm năng đổi mới và mở rộng khả năng tiếp cận tài chính vẫn rất lớn.

Có gì mới với Bitcoin DeFi?

Những đổi mới gần đây đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ cho Bitcoin DeFi và các dự án liên quan. BRC-20 và Ordinals nổi lên như động lực chính, đặc biệt trong lĩnh vực DeFi và NFT. Các công nghệ này giúp Bitcoin dễ tiếp cận hơn, tăng tính đa dạng và khuyến khích phát triển NFT với chi phí tối ưu hơn.

BRC-20 còn nâng cao khả năng kết nối giữa Bitcoin và các blockchain khác, mở rộng ứng dụng cross-chain cho DeFi. Các cải tiến về phí và trải nghiệm người dùng tiếp tục gia tăng giá trị sử dụng của Bitcoin, củng cố vị thế của nó trong thị trường DeFi và NFT.

Những đổi mới đó cho thấy cộng đồng đang nhìn nhận vai trò của Bitcoin vượt xa hình ảnh vàng số hay tài sản lưu trữ giá trị. Bitcoin đang phát triển thành nền tảng hỗ trợ các ứng dụng tài chính phức tạp và tài sản số sáng tạo. Sự chuyển dịch này mở ra cơ hội mới cho nhà phát triển, người dùng và nhà đầu tư khám phá tiềm năng DeFi trên Bitcoin.

Kết luận

Việc Bitcoin hòa mình vào hệ sinh thái DeFi đã đánh dấu bước tiến vượt trội so với vai trò truyền thống chỉ là lưu trữ giá trị số. 9 dự án nổi bật—Taproot Assets, Stacks, BitVM, SRC-20, Ordinals, BRC-20, Badger DAO, Lightning Network và Liquid Network—đã chứng minh cách các nhà phát triển mở rộng năng lực của Bitcoin mà vẫn bảo toàn giá trị bảo mật lõi.

Dù các thách thức về mở rộng, tuân thủ pháp lý và giới hạn công nghệ vẫn còn, các dự án DeFi này đang xây dựng hướng đi mới đầy tiềm năng. Lightning Network giải quyết vấn đề tốc độ giao dịch, trong khi các tiêu chuẩn token như BRC-20 và đổi mới như Ordinals đã mở rộng ứng dụng của Bitcoin sang nhiều lĩnh vực mới. Những phát triển này không chỉ đưa Bitcoin vượt ra khỏi vai trò lưu trữ giá trị mà còn biến nó thành nền tảng cho hệ sinh thái DeFi đa dạng và tăng trưởng. Cộng đồng hiện tập trung vào đổi mới công nghệ và ứng dụng thực tiễn—những yếu tố sẽ định hình vai trò tương lai của Bitcoin trong tài chính phi tập trung, với các dự án DeFi này dẫn dắt quá trình chuyển đổi.

FAQ

Dự án DeFi là gì?

Dự án DeFi là dịch vụ tài chính phi tập trung vận hành trên blockchain, cung cấp cho vay, vay, giao dịch và bảo hiểm ngang hàng mà không cần trung gian, sử dụng ứng dụng phi tập trung trên phạm vi toàn cầu.

Dự án DeFi tốt nhất là gì?

Dự án DeFi nổi bật nhất là Stacks, cho phép triển khai hợp đồng thông minh và dApp trên Bitcoin. Nền tảng này vừa tận dụng bảo mật của Bitcoin, vừa tích hợp các tính năng sáng tạo như tính toán ngoài chuỗi, dẫn đầu xu hướng DeFi trên Bitcoin.

Các dự án DeFi tạo ra lợi nhuận như thế nào?

Dự án DeFi tạo doanh thu thông qua phí giao dịch, lãi suất cho vay, phần thưởng cung cấp thanh khoản và tăng trưởng giá trị token. Lợi nhuận đến từ hoạt động của người dùng và sự phát triển nền tảng.

DeFi có hợp pháp ở Mỹ không?

Có, DeFi hợp pháp tại Mỹ, nhưng phải tuân thủ các quy định quản lý. Việc chấp hành các quy định của SEC và CFTC là điều kiện bắt buộc cho những dự án DeFi hoạt động tại thị trường Mỹ.