Hôm qua có người hỏi một câu khá thú vị: "Những token vàng trên blockchain, với việc mua Bitcoin, về bản chất khác nhau ở điểm nào? Dù sao thì cũng chỉ là những con số trên màn hình thôi mà, đúng không?"

Tôi suy nghĩ một lúc và đưa ra một phép so sánh: Nó giống như bạn đang chọn giữa một tờ "phiếu nhận hàng cao cấp" và một "chìa khóa vạn năng độc nhất vô nhị".

Đầu tiên là vàng token hóa, ví dụ như PAXG. Mua nó, tức là bạn thật sự sở hữu một thỏi vàng nguyên khối — chỉ là thỏi vàng đó không nằm trong két sắt nhà bạn, mà đang yên vị đâu đó dưới hầm ngầm được canh gác nghiêm ngặt ở London hoặc Thụy Sĩ. Dãy số hiển thị trên App điện thoại của bạn? Nói trắng ra thì đó chính là phiếu nhận hàng điện tử.

Nghe thì hiện đại thật, cũng khá tiện lợi. Không lo nhà bị trộm, muốn bán thì lúc nào cũng có thể ra tay. Nhưng sự yên tâm này, về bản chất dựa trên "niềm tin" — bạn phải tin là kho vàng không bị niêm phong, tin là bên phát hành không tự dưng biến mất, tin là cánh cửa sắt kia luôn mở ra với bạn. Đây là cảm giác an toàn kiểu "được bảo vệ", giống như sống trong khu chung cư cao cấp có bảo vệ 24/7.

Còn Bitcoin? Hoàn toàn là một thế giới khác, thậm chí có phần ngông cuồng.

Khi bạn rút coin về ví lạnh của mình, tự tay ghi lại 12 từ khóa bảo mật — khoảnh khắc đó, không ai giữ hộ bạn nữa. Khối tài sản này trở thành một "mật mã" chỉ bạn mới giải được. Nó không nằm ở kho vàng, cũng chẳng ở ngân hàng, mà được cất giấu trong những quy tắc toán học. Dù bạn tay trắng, không mang theo gì mà băng qua biên giới, chỉ cần trong đầu nhớ được dãy mật khẩu đó, tài sản của bạn vẫn toàn vẹn theo bạn đi khắp nơi. Không ai có thể đóng băng, cũng không ai có thể tước đoạt của bạn.

Tất nhiên, với điều kiện là bạn phải nhớ nó. Người trí nhớ tốt có thể học thuộc, nhưng đa phần vẫn nên cẩn thận ghi ra giấy thì an toàn hơn.