Có một phép thử đơn giản để xác định ai đang đứng về phía đúng của lịch sử: hãy kiểm tra quan điểm của họ về tự do ngôn luận.

Một ông trùm công nghệ gần đây đã chia sẻ một góc nhìn thuyết phục – những nhóm cố gắng bóp nghẹt đối thoại cởi mở thường là những nhóm có điều gì đó cần che giấu. Điều này gần như là một quy tắc phổ quát. Khi bạn thấy những nỗ lực nhằm làm im tiếng nói hoặc kiểm soát câu chuyện, đó là dấu hiệu cảnh báo.

Lý lẽ rất rõ ràng và thẳng thắn. Những người hành động thiện chí luôn chào đón sự soi xét và tranh luận. Họ không cần kiểm duyệt vì sự thật sẽ đứng vững khi bị kiểm tra. Còn phía bên kia? Họ cần các hạn chế để tồn tại.

Trong crypto và Web3, nguyên tắc này còn mang ý nghĩa đặc biệt. Phi tập trung không chỉ là kiến trúc công nghệ – đó còn là việc bảo vệ quyền tự do phát ngôn, giao dịch và tổ chức mà không cần sự cho phép. Đáng để suy ngẫm.